Bilgisayar Ağı Nedir, Çeşitleri Nelerdir ?, Network LAB-0.2 :

Bilgisayar Ağı Nedir, Çeşitleri Nelerdir ?, Network LAB-0.2 :

İlk konumuzda bilgisayar ağlarında sıkça karşılaştığımız terimleri açıklamaya çalıştım. Bu konuda sizlere bir bilgisayar ağının ne olduğu ve yaygın kullanılan ağ çeşitleri hakkında bilgi sunacağım. İş hayatında teorik olarak öğrendiğimiz bilgileri bire bir uygulama ve kullanma imkanı çoğunlukla olmamaktadır. Ancak bu konuda bahsedeceğim ağ çeşitleri ve temel tanımlar sizlere duruma özel çözümler yaratma imkanı tanıyacaktır.

Bilgisayar Ağı Nedir ?

     Bir bilgisayar ağı adından da anlaşılacağı üzere temel olarak bilgisayarlar arasında iletişim kurmak ve paylaşım ortamı oluşturmak amacıyla oluşturulan bir iletim ortamıdır. İhtiyaçların çeşitliliğine göre ikiden binlerce bilgisayarı kapsayacak büyüklüğe kadar erişebilir. İki bilgisayar arasında kurulan ağa “ad hoc” denirken, kilometrelerce mesafeleri kapsayan ağlara WAN (Geniş alan ağı) adı verilir.

Bilgisayar ağları kapalı ya da açık ağ olarak tasnife tutulabilir. Kapalı ağlar İnternet erişimi olmayan, açıka ağlar ise İnternet erişimi olan ağlardır. Genel olarak bir bilgisayar ağında etki alanı, dosya paylaşımı, e-posta, uzak masaüstü vb. hizmetler sunulur.

Bu nedenle bir ağ kurulmadan önce ihtiyaçlar çok iyi belirlenmeli ve çok iyi bir tasarım yapılmalıdır. Şimdi sırası ile bilgisayar ağ çeşitlerini tanıyalım.

Konumsal Değerlendirmeye Göre Bilgisayar Ağı Çeşitleri:

Ağları bilimsel bir tasnife tabi tutuğumuzda LAN ve WAN olarak iki çeşit ağ ile karşılaşırız. PAN, MAN, SAN, HAN, vb. aşağıda açıklayacağımız tüm ağ çeşitleri bu iki ana ağ tasnifinin detaylarında yer alır. Anlam karmaşasına yer açmamak için tasnifte en dar alanda kurulan ağ tipinden en geniş alanda kurula doğru bir tasnif yaptım.

1. PAN-Personal Area Network(Kişisel Alan Ağı):

PAN kullanıcının erişim imkanı olan çeşitli cihazlar arasında kurulmuş küçük alan ağıdır. PAN ağları 10 m. alan içerisinde PC, yazıcı, mobil cihazlar arasıda kablolu ya da kablosuz iletişim kurmak için kullanılır.

2. HAN-Home Area Network(Ev Alan Ağı):

Ev ortamında kullanılan küçük çaplı bir LAN ağıdır. PAN dan farkı PAN kurulumunda kullanılan bağlantılar USB, Bluetooth, Infrared, Ethernet olabilirken. HAN bağlantılarında temel iletim protokolü ethernettir. HAN ağında DSL üzerinden ISP tarafından sağlanan İnternet bağlantısı paylaşılır.

3. LAN-Local Area Network(Yerel Alan Ağı):

LAN kısıtlı bir alan içerisinde okulda, iş yerinde ya da ev ortamında kurulan en yaygın ağ çeşididir. Kablolu ya da kablosuz iletim ortamının kullanıldığı LAN ağlarında ağda kullanılan tüm servislerin kurulabilme imkanı vardır. LAN ağları İnternete erişimini WAN aracılığı ile yaparlar. Tipik bir LAN ağı 2 km. mesafeden daha uzak konumları kapsamaz. İletişim layer-3 switch’ler aracılığıyla yapılır.

Cihazlar arasında 10/100 Mbps Ethernet kullanılırken düğüm noktası switch’te 1/10 Gbps Ethernet bağlatısı kullanılır. LAN, WAN ağlarına bağlanmak için bir router a ihtiyaç duyar. Bu yüzden Router ların her bir bacağının ardını birer LAN olarak değerlendirebiliriz.

4. SAN-Storage Area Network (Depolama Alan Ağı):

Kümelenmiş SAN cihazlarına, kaset ünitelerine, yedekleme cihazlarına mevcut LAN üzerinde bağlıymışcasına erişmek için kurula ağ çeşididir. 2000’li yıllardan sonra SAN fiyatlarının azalması ile uzaktan veri yönetim merkezlerine erişmek için kurulan SAN ağına yerel bilgisayarlardan ziyade sunucular aracılığı ile erişilerek kullanıcılara dosya sunucu hizmeti verilir. SAN ağları veri merkezlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

5. CAN-Campus Area Network (Kampüs Alan Ağı):

Bilimsel eğitim kurumlarında switch ve router lar aracılığı ile iletim ortamı olarak CAT-5/6 tipi ksblo kullanarak kurulan ağ çeşididir. (Ör:Hunet)

6. MAN-Metropolitan Area Network (Metropolitan Alan Ağı):

MAN geniş alana yayılmış LAN olarak tanımlanabilir. Kurduğumuz LAN ağı bir şehir boyunca yayılıyorsa ya da bir kampus ağı çok geniş alanlarda ise MAN olarak değerlendirilebilir. Ancak iletişim genede yerel alan ağı kuralları içerisinde yapılmaktadır.

7. WAN-Wide Area Network (Geniş Alan Ağı):

Temelde PAN, HAN, MAN birer LAN olarak değerlendirilebilir. LAN ağlarının birbiri ile iletişimi WAN ağları aracılığı ile yapılır. WAN ağı geniş bir alana yayılmıştır ve birden fazla bağlantı çeşidini kullanarak iletim ortamını sunar. WAN teknolojileri LAN dan farklı olarak layer-3, 2′yi kullanarak iletimi gerçekleştirir. Bu nedenle kurulması ve hata gidermesi LAN ağlarına göre daha zordur.

8. VPN-Virtual Private Network (Sanal Özel Ağ):

VPN son noktalar arasındaki bağlantının fiziksel iletim ortamları yerine ortak kullanılan iletim ortamlarının (Internet) kullanılması ile oluşturulan ağ çeşididir. Noktadan-noktaya yapılan iletimlere göre daha karmaşık bir bağlantı şeması vardır. VPN hizmeti veren kurum ile kullanıcılar arasında kurulan SLA (servis anlaşması) kapsmında şifreli ve güvenli iletişim sağlanır.

9. GAN-Global Area Network (Küresel Alan Ağı):

GAN mobil bağlantı imkanı sağlamak için uydu, kablosuz bağlantı ve LAN ları kullanarak çok geniş kapsamlı bir ağ oluşturulması ile kurulur. ISP seviyesinde kullanılan bir ağ çeşididir.

Kurumsal Bakış Açısına Göre Ağ Çeşitleri:

1. Intranet:

Tek yönetim merkezini kontrolü altında olan kapalı ağlara Intranet denir. Intranet network katmnında(layer-3) çalışır ve yönetim merkezi kullanıcıların erişim yeteneklerini belirler. Çoğunlukla güvenlik çekincesi bulunan intranetler Internet bağlantısı olmadan kurulur. Çoğunda tek web sunucusu bulunur ve web erişimi kısıtlı olarak sağlanır.(teiasnet, tsknet, vb.)

2. Extranet:

Tek yönetim merkezini kontrolü altında olan açık ağlara Intranet denir. Şirket bağzı uygulamalarının erişimini internete açması iler intranet extranet e dönüşür.

3. İnternet (internetwork):

Burda bahsi geçen internet Internet ile karıştırılmamalıdır. Birden fazla bilgisayar ağının birbiri ile bağlanarak iletişime geçmesi ile oluşur. Internet de bir internettir. WAN’ların birbiri ile bağlanarak oluşturduğu karmaşık ağ yapısıdır.

4. Internet(The Internet, The www):

Internet internet in en büyük örneğidir. Dünyayı saran ağ olarak da aldlandırılabilir.

5. Darknet:

Özellik gösteren yazılımlar aracılığı ile erişilebilen Internet altyapısını kullanan bir networktür. Internet ortamında yönetimlerin yarattığı sansür ortamına tepki olarak kurulmuş ve yazılımı yükleyerek kullanan kullanıcıların P2P mantığına göre birbirinin paketlerini yönlendirmesi mantığına dayanan karmaşık algoritmalar(F2F) kullanır. Tam anonymity sağlama mantığına dayana Darknet standart protokolleri ve portları kullanmaz.(Blackbelt, Tor Project).

© Emre Çağlar HOŞGÖR

<önceki sonraki>